Hepimiz hiç bir zaman aklımıza getirmek istemesek bile birgün öleceğimiz gerçeği yüzümüze zaman zaman yaşadığımız olaylarla tokat gibi vuruyor. Özellikle kaybedilen kişi çok yakınınız olur ise bunu çok daha derinden hissediyorsunuz. Böyle bir durum başımıza gelince ilk şoku atlattıktan sonra hayatın gerçeklerine geri dönüyor ve kaybettiğimiz kişiden size intikal edecek olan mirasın hukuki olarak en sorunsuz şekilde nasıl kendi üzerimize alacağımız ve yapılacak işlemler konusunda kafa yormaya başlıyoruz.

Diyelim ki anneniz vefat etti (Allah korusun) ve mirasçı olarak yalnızca siz ve kardeşiniz var. Annenizden size taşınmazlar, nakit para ve arabalar miras olarak kaldı.

Söz konusu mirasın paylaşımı konusunda da aranızda anlaşmışsanız bundan sonra yapılacaklar nelerdir ? 

MİRASIN PAYLAŞTIRILMASI:
1- Öncelikle derhal bir notere siz veya kardeşiniz nüfus cüzdanınızla giderek ölen kişinin mirasçılarını ve mirasçılık paylarını gösteren veraset ilamı almanız gerekir. Eğer anneniz tarafından düzenlenmiş bir vasiyetname yok ise bu belge tarafınıza noterlikçe verilebilecektir. Eğer düzenlenmiş bir vasiyetname var ise bu defa noterler ilgili belgeyi sistemlerinde göremeyecek ve veraset ilamı yalnızca mahkemede dava açmak sureti ile tarafınızca temin edilebilecektir. 

Annenizden size intikal eden malvarlığı veraset ve intikal vergisine tabii olduğundan buna ilişkin verilecek beyannamede ilgili malvarlığı değerlerinin rayiç bedellerinin gösterilmesi gerekir.

Annenizden size kalan taşınmazların bağlı bulunduğu belediyelere giderek taşınmazların rayiç bedellerinin ne olduğuna ilişkin resmi yazıların temin edilmesi gerekir. Bu rayiç bedeller ödenecek olan veraset ve intikal vergisinin hesaplanmasında dikkate alınacak ve devlete bu değerler üzerinden ilgili malvarlığı değerleri beyan edilecektir.

Yine annenizin bankadaki nakit parasının işlemiş faiz gelirleri ile birlikte ölüm tarihi itibari ile ne kadar olduğuna ilişkin bankadan resmi yazı alınması gerekir. Eğer annenizin döviz hesabı mevcut ise ilgili yazıda bu tutarların ölüm tarihi itibari ile o günkü merkez bankası döviz kuru üzerinden TL'ye çevrilerek Türk Lirası olarak olarak gösterilmesi gerekir.

Annenizden kalan araçların rayiç bedeli olarak www.tsb.org.tr adresinde yer alan kasko değer listesindeki araç değerlerinin dikkate alınması gerekir.

MİRAS KALAN EV, ARSA, ARABA VE PARANIN MİRASÇILAR TARAFINDAN VERGİ DAİRESİNE BEYAN EDİLMESİ VE BUNA GÖRE HESAPLANACAK VERASET VE İNTİKAL VERGİSİNİN ÖDENMESİ:

2- Malvarlığını gösteren 1. maddede belirtilen resmi yazılar temin edildikten sonra bu defa veraset ve intikal vergisi beyanname formunun her iki kardeş tarafından doldurulması, malvarlığını oluşturan menkul, gayrimenkul ve nakit paranın ne kadar olduğunun bu formda temin edilen belgeler doğrultusunda doldurularak ölüm tarihinden itibaren maksimum 4 ay içinde ilgili veraset harçlar vergi dairesine beyan edilmesi gerekir. Söz konusu formda belirtilmiş olan malvarlığı değerlerinin hesaplamasının tarafınızca yanlış yada eksik yapılmış olması önemli olmayıp ilgili vergi dairesi memuru söz konusu belgeler ışığında malvarlığı değerini ve buna isabet eden vergiyi resen hesaplayacaktır.

VERASET VE İNTİKAL VERGİSİNİ ÖDEYECEK PARANIZ YOK İSE BU VERGİYİ MİRASÇIDAN KALAN PARADAN ÖDEYEBİLİRSİNİZ:

3- Vergi dairesi size ödemeniz gereken veraset ve intikal vergisi tutarını bildirdikten sonra bu tutar peşin ya da taksitle ödenebilecektir. Eğer veraset ve intikal vergisini peşin ödemek isterseniz ve fakat bunu ödeyecek nakit karşılığınız yok ise annenizden kalan bankadaki nakit paranın bu amaçla kullanılması ve söz konusu verginin bankada annenizden kalan nakit mevduattan ödenmesi vergi dairesinden talep edilebilir.

Böyle bir durumda vergi dairesi bu talebinizi kabul edecek ve ilgili bankaya hitaben öncelikle hesaplanan toplam vergi miktarının ölen kişinin hesabından ayrılarak vergi dairesinin bildirilen hesabına ödenmesini kalan tutarın ise mirasçılık payı oranında mirasçılara verilmesi yönünde bir yazı yazabilecektir.

Söz konusu yazı yazıldıktan ve ilgili yazı elden takipli bankaya ulaştırıldıktan sonra banka veraset ve intikal vergisi tutarı kadar olan kısmı ayırarak kalan kısmı mirasçılara payları oranında paylaştıracak ve yazıda bildirilen süre içerisinde söz konusu vergiyi ilgili vergi dairesinin banka hesabına yatıracaktır.

MİRAS KALAN EVİN, ARSANIN VE ARABANIN MİRASÇILARA İNTİKAL VE DEVRİ:
Bu işlemler tamamlandıktan ve verginin tamamı vergi dairesinin hesabına yattıktan sonra vergi dairesi anneden intikal eden her bir taşınmaz ve araç için ilgili tapu müdürlükleri ve trafik şubelere hitaben temyiz yazısı hazırlayacak ve kardeşler bu yazılar ile tapuda ilgili taşınmazların kendi üzerlerine intikalini, trafik tescilde araçların adlarına tescilini sağlayabilecektir.

Eğer kardeşler ayrıca kendilerine düşen payları birbirlerine devretmek isterler ise tapuda intikal ve devir işlemi eş zamanlı olarak yapılabilecektir. Böyle bir durumda hem döner sermaye ücreti hem de evin rayiç bedelinin devre konu pay oranında yarısı üzerinden tapu alım satım harcı ödenmesi gerekir. Bu devir taraflar arasında yapılmış olan miras taksim sözleşmesine istinaden yapılacak ise bu kere taşınmazın rayiç bedelinin tamamı üzerinden miras taksim harcının ve döner sermayenin mirasçılar tarafından ödenmesi gerekir. Miras taksim harç oranı, satışa göre daha düşük olsa bile taşınmazın rayiç bedelinin tamamı üzerinden hesaplandığı için (devirde yalnızca satışa konu kısmın değeri üzerinden yani yarı hisse devir ediliyorsa evin rayiç bedelinin yarısı üzerinden harç ödeniyor) sizin durumunuz için hangisinin daha uygun olduğu değerlendirilmelidir.

Aynı şekilde kardeşler kendilerine intikal eden araçları anlaşmaları doğrultusunda birbirlerine devretmek isterler ise kendi paylarına düşen kısımdan feragat ettiklerine ilişkin noterden feragatname düzenleyerek araçların doğrudan tamamının kendi adlarına tescil edilmesini sağlayabileceklerdir.

Veraset ve intikal için daha fazla bilgi istiyorsanız WiklundKurucuk Hukuk Bürosu'na ulaşabilirsiniz.

Saygılarımla,
Av.Özgür Kurucuk
WiklundKurucuk Avukatlık Bürosu
www.wiklundkurucuk.com