Türkiye'nin özellikle İsveç'in terör örgütlerine desteği ve istihbarat bilgi paylaşımında yaşanan sorunlar nedeniyle İsveç'in NATO üyeliğine ciddi şekilde karşı çıkıyor.
İsveç'in NATO üyeliği konusunda Türkiye'nin tutumu tüm sıcaklığını korurken, dörtlü zirvede kayıt altına alınan taahhütler noktasında İsveç'in yerine getirmesi gereken taahhütler noktasında net bir gelişme görünmüyor.
İsveç, NATO üyeliği sürecinde Türkiye'nin onayı için Türkiye ile işbirliği içinde olduklarını ve süreç ile ilgili sık sık görüşüldüğünü belirtirken, Almanya başbakanı Türkiye'nin İsveç'in NATO üyeliğini destekleyeceği noktasında umutlu olduğunu belirtti.
Olaf Scholz'dan, Türkiye'nin İsveç'in NATO üyeliği ile ilgili açıklama.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz ve Başbakan Magdalena Andersson Salı sabahı bir basın toplantısı düzenledi.
Gözlerin İsveç'in NATO üyeliği ile ilgili Türkiye'nin tutumu üzerinde olduğu süreçte her fırsatta bu soru liderlere yöneltiliyor.
Rusya Ukrayna savaşı ile birlikte Avrupa'daki değişen güvenlik durumuna karşı İsveç ve Finlandiya NATO üyeliği adımı atmıştı.
NATO üyelik süreci devam ederken, Türkiye'nin İsveç'ten terörü desteklemeyi kesmesi ve iadesini istediği suçlularla ilgili mutabakattan sonra sürecin nasıl devam ettiği konusu da henüz belirsizliğini koruyor.
Türkiye'nin İsveç üyeliğine yönelik tutumu ile ilgili bir soru üzerine: Olaf Scholz, "Finlandiya ve İsveç'in NATO başvurularını henüz onaylamamış olan ülkelerin, Türkiye dahil, onay vereceklerinden eminim" yorumu yaptı.
Tarih konusunda yorum yapmayan Scholtz, İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliğinin kısa bir süre içinde olmasını umduğunu aktardı.
Olaf Scholtz, "İsveç ve Finlandiya gibi ortaklara ihtiyacımız var" vurgusu yaptı.
İsveç'in terörle arasına mesafe koyması için Türkiye'nin ciddi bir tutumu bulunuyor.
Haziran ayında İspanya'nın başkenti Madrid'de 4'lü zirvede mutabakat sağlanmıştı.
O dönemde neler yaşandı?
İspanya’nın başkenti Madrid'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö, İsveç Başbakanı Magdalena Andersson ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg'le gerçekleştirilen dörtlü görüşmenin ardından Ortak Bildiri imzalandı. Mutabakat metninde İsveç ve Finlandiya'nın Türkiye'nin 'terörle mücadelesinde tam iş birliği yapacağı' vurgusu yer aldı. İki ülke Türkiye ile teröre karşı istihbarat paylaşımı yapacak. NATO Genel Sekreteri Stoltenberg imzalanan ortak memorandumun ardından yaptığı açıklamada, "İsveç ve Finlandiya Türkiye’ye tam destek sözü verdi" dedi.
İspanya’nın başkenti Madrid’te Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö, İsveç Başbakanı Magdalena Andersson ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’le gerçekleştirilen dörtlü görüşmenin ardından memorandum imzalandı. Üç ülkenin Dışişleri Bakanlarının imza koyduğu memoranduma ilişkin açıklama Cumhurbaşkanlığı kaynaklarından geldi.
TÜRKİYE İSTEDİĞİNİ ALDI
Açıklamada, “PKK ve uzantılarıyla mücadelede Türkiye’yle tam işbirliği, terörizmin tüm biçim ve tezahürleriyle mücadelede Türkiye’yle dayanışma sergilenmesi, PYD/YPG ve FETÖ'ye destek sağlamama taahhüdü, savunma sanayii alanında ambargo kısıtlamalara gidilmemesi, işbirliğinin artırılması, İsveç ve Finlandiya’nın terörizmle mücadele ve savunma sanayii konularındaki ulusal mevzuatlarını ve uygulamalarını tadil etme taahhüdü, terörizm ve örgütlü suçlarla mücadele alanında istihbarat paylaşımına ilişkin yapılandırılmış işbirliği mekanizması tesisi, terör suçlularının iadesi konusunda somut adımlar atılması ve ikili düzeyde ahdi düzenlemeler yapılması, PKK ve uzantılarının ve paravan örgütlerinin para toplama ve eleman devşirme faaliyetlerinin yasaklanması ve bunların soruşturulması, Türkiye’ye yönelik terör propagandasının engellenmesi, Finlandiya ve İsveç’in PESKO (AB Daimi Yapılandırılmış İşbirliği Süreci) dahil AB güvenlik mekanizmalarına en geniş şekilde katılımının desteklenmesi, bu adımların uygulanmasını denetlemek üzere Adalet, İstihbarat ve Güvenlik kurumlarının katılımıyla Daimi Ortak Mekanizma kurulması” konularında somut kazanımlar elde edildiği aktarıldı.
Açıklamada, “Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ortaya koyduğu perspektif ve kararlı duruş sayesinde terör örgütleriyle mücadele hususunda ciddi kazanımlar elde etmiştir. PKK/YPG/PYD ile birlikte FETÖ’nün bir terör örgütü olduğunun uluslararası bir anlaşmada bu kadar net ortaya konması, Cumhurbaşkanı Erdoğan liderliğinde verdiği mücadelede uluslararası boyutta da çok önemli bir adım olmuştur” ifadelerine yer verildi.
NİİNİSTÖ: TÜRKİYE, FİNLANDİYA VE İSVEÇ'İN NATO'YA ÜYE OLMASINI DESTEKLEYECEK
Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö tarafından yapılan yazılı açıklamada, İspanya’nın başkenti Madrid’teki NATO Liderler Zirvesi'nde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsveç Başbakanı Magdalena Andersson ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg'in detaylı bir görüşme gerçekleştirdiği ifade edilerek, “Bu görüşme sonucunda dışişleri bakanlarımız, Türkiye'nin bu hafta Madrid Zirvesi'nde Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya üye olmasını destekleyeceğini teyit eden üçlü bir momenrandum imzaladılar. NATO'ya katılımımızın somut adımları önümüzdeki iki gün içinde NATO Müttefikleri tarafından kararlaştırılacak” dedi.
Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliği konusunda verilecek kararın çok yakın olduğunu dikkat çeken Niinistö, “Ortak momerandum Finlandiya, İsveç ve Türkiye'nin birbirlerinin güvenliğine yönelik tehditlere karşı tam desteklerini artırma taahhüdünün altını çizmektedir. NATO Müttefikleri olmamız bu taahhüdümüzü daha da güçlendirecektir” dedi.
“FİNLANDİYA, NATO'NUN TERÖRLE MÜCADELE POLİTİKALARINA TAMAMEN BAĞLI KALACAKTIR”
Türkiye’nin geçtiğimiz haftalarda terör tehdidi konusundaki endişelerini dile getirdiğine dikkat çeken Niinistö, “Finlandiya bu endişeleri ciddiye almıştır. Finlandiya, terörizmin tüm biçimlerini ve tezahürlerini kınıyor. Bir NATO üyesi olarak Finlandiya, NATO'nun terörle mücadele politikalarına tamamen bağlı kalacaktır” dedi. “Terörle mücadele, silah ihracatı ve suçluların iadesi konusundaki işbirliğimizi geliştirirken, Finlandiya doğal olarak kendi ulusal mevzuatına göre çalışmaya devam ediyor” ifadeleri kullanan Niinistö, “Finlandiya'nın NATO üyeliği yolundaki bu aşamayı tamamlamaktan mutluluk duyuyorum. Şimdi burada, Madrid'de gelecekteki müttefiklerimizle Finlandiya'nın NATO'daki rolü hakkında verimli konuşmalar yapmayı sabırsızlıkla bekliyorum” dedi.
STOLTENBERG'DEN GÖRÜŞME SONRASI AÇIKLAMALAR
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, İspanya'nın başkenti Madrid’de düzenlenecek olan NATO Liderler Zirvesi öncesi Türkiye, İsveç ve Finlandiya arasında imzalanan ortak memorandumun ardında basın toplantısı düzenledi.
Stoltenberg, "Türkiye, Finlandiya ve İsveç bugün bir memorandum imzaladı ve Türkiye'nin endişeleri ele alındı. Bunların arasında terörle mücadele ve silah ambargoları konuları da yer almaktadır. Başka hiçbir müttefikimiz Türkiye kadar ağır terör saldırılarının hedefi olmamıştır. Bu saldırılar arasında terör örgütü PKK'nın saldırıları da yer almıştır" dedi.
PKK AKTİVİTELERİNE SON VERİLECEK
Stoltenberg, "Türkiye, Finlandiya ve İsveç hükümetleri, terörle mücadelede işbirliğini arttırma konusunda mutabakata vardı. NATO müttefikleri olarak İsveç ve Finlandiya, ulusal güvenlik endişelerine karşı Türkiye'ye tam destek vermeyi taahhüt etti. Bu, iç yasalarla birlikte PKK aktivitelerine son vermek ve Türkiye ile suçlu iadesi konusunda anlaşmayı da içermektedir" dedi.
STOLTENBERG’DEN CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN'A TEŞEKKÜR
Stoltenberg, "Birlikte göstermiş olduğumuz ilerlemenin ışığında Türkiye, Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya katılmalarını desteklemeyi kabul etmiştir. Bunun için Cumhurbaşkanı Erdoğan'a teşekkür etmek istiyorum. Ayrıca Finlandiya Cumhurbaşkanı Niinistö ve İsveç Başbakanı Andersson'a da yapıcı görüşmeleri için teşekkür ederim" dedi.
“NATO`NUN AÇIK KAPI POLİTİKASI, TARİHİ BİR BAŞARIYA ULAŞTI”
Stoltenberg, "NATO'da fikir ayrılıklarımız ne olursa olsun her zaman oturup konuşabileceğimizi, ortak bir noktada buluşabileceğimizi ve her türlü sorunu çözebileceğimizi söyledik. NATO'nun açık kapı politikası, tarihi bir başarıya ulaştı. Finlandiya ve İsveç'i ittifaka kabul etmek, onları ve NATO'yu güçlendirecek. Avrupa ve Atlantik bölgesini daha güvenli hale getirecek. Onlarca yılın en büyük tehdidiyle karşı karşıya olduğumuz bu dönemde bizi daha da güçlü kılacaktır" dedi.
"FİNLANDİYA VE İSVEÇ, SUÇLULARIN İADESİNDE TÜRKİYE İLE ÇALIŞACAK"
Stoltenberg, suçluların iadesi konusunda, "Finlandiya ve İsveç'in terör ve şüpheli şahısların iadeleri konusunda Türkiye ile çalışmaya hazır olduklarını ancak aynı zamanda bu iade sürecinin Avrupa İade Sözleşmesi'ne göre gerçekleşeceğini söyleyebilirim" ifadelerini kullanarak, "İade, NATO müttefiklerinin, terörizm veya diğer suç faaliyetleriyle ilgili kanıtlanmış sorunlar olduğunda yapmaya devam edeceği bir şeydir" dedi.
“TERÖRİZMİN, TÜM BİÇİMLERİYLE SAVAŞMAMIZ GEREKİR”
Stoltenberg, "Terörle mücadelede ortak bir çıkarımız olduğunda, hemfikir olabileceğimize inanıyorum. Terörizmin, tüm biçimleriyle savaşmamız gerekir. Şimdi üzerinde anlaşmaya varılan ortak mutabakat bu gerçeği yansıtıyor. Liderleri bir araya getirebildiğimiz ve ardından yetkililerimizle üzerinde haftalarca süren çalışmaların sonucundan memnunuz. Liderler bugün Madrid'de nihai anlaşmayı bulmak için bir çözüme vardılar. Tarafların taahhütlerini yerine getireceğinden kesinlikle eminim" dedi.
İmzalanan memorandumda Finlandiya ve İsveç'in, Türkiye'ye silah ambargosu kullanmayacağına dair kesin ifadelerin olduğunu belirten Stoltenberg, "Müttefiklerin birbirlerine karşı silah ambargosu olmaması gerektiğine inanıyorum" dedi.
Stoltenberg ayrıca, yarın İsveç ve Finlandiya'nın NATO Liderler Zirvesin’de davetli ülke statüsünde bulunacağını söyleyerek, "Yarın ittifak liderleri, İsveç'i NATO üyesi olarak davet etmek için görüşecek ve bu zirve sonrasında davetli ülke statüsünde olacak. Daha sonra bunun meclislerde onaylanma süreci olacak" dedi. Stoltenberg, "Resmi olarak davet edilmeden önce Katılım Protokolünü imzalamamız gerekiyor. Ancak bu, bu zirveden hemen sonra gerçekleşecek" ifadelerini kullandı.
GERÇEKLEŞEN DÖRTLÜ ZİRVEDEN ELDE EDİLEN SOMUT KAZANIMLAR:
- PKK ve uzantılarıyla mücadelede Türkiye’yle tam işbirliği.
- Terörizmin tüm biçim ve tezahürleriyle mücadelede Türkiye’yle dayanışma sergilenmesi.
- PYD/YPG ve FETÖ'ye destek sağlamama taahhüdü.
- Savunma sanayii alanında ambargo kısıtlamalara gidilmemesi, işbirliğinin artırılması.
- İsveç ve Finlandiya’nın terörizmle mücadele ve savunma sanayii konularındaki ulusal mevzuatlarını ve uygulamalarını tadil etme taahhüdü.
- Terörizm ve örgütlü suçlarla mücadele alanında istihbarat paylaşımına ilişkin yapılandırılmış işbirliği mekanizması tesisi.
- Terör suçlularının iadesi konusunda somut adımlar atılması ve ikili düzeyde ahdi düzenlemeler yapılması.
- PKK ve uzantılarının ve paravan örgütlerinin para toplama ve eleman devşirme faaliyetlerinin yasaklanması ve bunların soruşturulması.
- Türkiye’ye yönelik terör propagandasının engellenmesi.
- Finlandiya ve İsveç’in PESKO (AB Daimi Yapılandırılmış İşbirliği Süreci) dahil AB güvenlik mekanizmalarına en geniş şekilde katılımının desteklenmesi.
- Bu adımların uygulanmasını denetlemek üzere Adalet, İstihbarat ve Güvenlik kurumlarının katılımıyla Daimi Ortak Mekanizma kurulması.
Gelinen noktada ne tür gelişmeler var?
İsveç'in terörü destekleme ve terör örgütü üyelerini koruma ilgili tutumundan rahatsız olan Türkiye, ülke bu tutumunu değiştirmedikçe NATO üyeliğini desteklemeyeceğini en üst perdeden sık sık dile getiriyor.
Sağlanan mutabakat ile birlikte sürecin kamuoyuna çok açık olmasa da devam ettiği biliniyor. Ancak gelinen aşamanın ne olduğuna dair her iki ülke yetkilileri de net bir bilgi vermemek ile birlikte sürecin olgunlaşması açısından gizlilik içinde sürdüğü görülüyor.
Ek kaynaklar: Milliyet
