İsveç'in hesapları tutmadı. Yaz döneminde büyük düşüş yaşayan ve sürü bağışıklığı nedeniyle havaların soğumasıyla birlikte ikinci dalganın beklenmediği İsveç'te bu anlamda hayal kırıklığı yaşanıyor.
İsveç Halk Sağlığı Kurumu, sonbahar öncesinde yaptığı tahminlerde ikinci dalga yerine bölgesel olarak kümeler halinde vakaların görülebileceği ancak bunun ikinci dalgaya dönüşmeyeceğini belirtiriyordu. Ancak bugün gelinen noktada ülke genelinde ikinci dalganın en sert vurduğu ülkelerden biri olma yolunda hızlı bir ilerlemeye yaşanıyor.
Halk Sağlığı Kurumu'nun İsveç'teki salgın sonbaharın nasıl olacağına dair tahmini yanlış çıktı. Bölgelerin hazırlıklırına kıyasla çok fazla farklı şey yaşınıyor.
Sosyal İşler Bakanı Lena Hallengren, enfeksiyonun ülkenin büyük bölgelerinde çok daha güçlü ve daha hızlı yayıldığını söyledi.
Birçok Avrupa ülkesinin düşük enfeksiyon oranları ve az sayıda ölüm gördüğü bir yazdan sonra, kıtadaki enfeksiyon yayılması sonbaharın başlarında yeniden hızlanmaya başladı. İlk dalgada ılımlı bir şekilde hayatta kalan Doğu Avrupa ülkeleri aniden hızla artan bir enfeksiyon gördü ve ardından enfeksiyondaki artış geniş bir cephede yeniden hız kazandı. Ve şimdi enfeksiyon İsveç'in büyük bölümlerinde artıyor. İsveç'teki enfeksiyon yayılımı Finlandiya'dan on kat, Norveç'ten dört katı ve Danimarka'dan iki kat daha fazla.
"Bu karşılaştırmayı yaptığınızı anlayabiliyorum, ancak Avrupa'ya bakarsak, daha yüksek bir enfeksiyon yayılımıyla farklı görünen bir duruma sahip olduğumuzu akılda tutmanın önemli olduğunu düşünüyorum. Nordik komşularımızdan neden farklı olduğumuzu ama diğerlerinden farklı olmadığımızı söylemek zor" diyen Hallengren, bence kimsenin buna bir cevabı yok yorumunda bulundu.
"Daha yaygın enfeksiyon haline geldi"
Sonbahardan önce, İsveç Halk Sağlığı Dairesi, yerel küme salgınlarının olmadığı yeni bir dalgaya inanmadıkları bir senaryo varsaydı. Hükümet bile ikinci dalganın olmasını beklemedi. Ancak tüm beklentilerin aksine salgın hızla ve başlangıçtan daha hızlı bir şekilde tüm İsveç'te yayılmaya başladı.
Tüm Avrupa'da ikinci dalga beklenirken, İsveç Halk Sağlığı Kurumu'nun ikinci dalga beklentisinden uzak davranmasının yanılgısı İsveç'e pahalıya patlıyor. Günlük vakaların ortalam dört bin üzerine çıktığı ve eskiye oranla can kaybı hala düşük olsa da yeniden artış gösterdiği İsveç'te sağlık hizmetleri üzerindeki baskı da her geçen gün artmaya devam ediyor.
Özellikle komşu ülkelerdeki sıkı hazırlıklardan daha az hazırlıkla yakalanan İsveç'te bunun bir yanlış olup olmadığı sorusu üzerine: Lena Hallengren, "Ülkenin büyük bölgelerinde çok daha güçlü ve hızlı bir enfeksiyon yayılımı haline geldi. Ancak küme enfeksiyonu, birçok ülkenin sahip olduğu bir yaklaşımdır ve bu, farklı bölgelerin farklı şekilde etkilendiğini ve enfeksiyonu test edip izleyerek, olduğu yerde kontrol altına alarak yenmek bizim yapmak istediğimiz bir yaklaşım olduğu anlamına gelir" ifadeleri kullandı.
İsveç Halk Sağlığı Kurumu bu senaryoya inanıyordu ve farklı bir değerlendirme yapmak için hiçbir nedenimiz yoktu. Hiç kimsenin herhangi bir önlem veya test faaliyetlerini büyütmekten geri durmadığını varsayıyorum.
Hasta bakıcıları: Farklı davranmıştı
Bazı bölgelerde, test kapasitesi artık tavan yaptı ve bölge sakinleri test edilmekte güçlük çekiyor. Bazı bölgeler, İsveç Halk Sağlığı Kurumu'nun değerlendirmesinin ikinci bir dalga için hazırlıkları etkilemediğini söylüyor. Ancak basına yansıyan bilgilere göre, birkaç bölge bunun hazırlıklarını kesinlikle etkilediğine inanıyor. Başka bir enfeksiyon türü için hazırlanıyorlardı.
İsveç'te enfeksiyonla baş edebilmek için bir çok bölgede personel sayısı artırıldı. Ancak Uppsala enfeksiyon kontrol müdürü Fredrik Settergren, Ağustos ve Ekim ayında burada çok zor bir ikinci dalganın çok yüksek bir olasılıkla beklendiği söylense, "personel ve test alma istasyonları canlarını dişlerine takarak çalışacaklarına eminim", o zaman muhtemelen farklı davranırdık" ifadeleri kullanarak, Halk Sağlığı Kurumu'nun beklentilerinde sadece kendisinin değil aynı zamanda kendilerini de yanılttığına işaret etti.
Lena Hallengren, senaryonun her şeyden önce, belirli bir bölgedeki enfeksiyon durumu için tasarlanmış yerel konseylerle birlikte çalıştıkları anlamına geldiğine inanıyor. Ve tüm bölgeler sürekli olarak en kötüye hazırlanmalıdır.
"Herkes için tekrar en kötü şartlarda etkilenme konusunda hazırlıklı olmak önemliydi. O zaman çok daha yüksek bir seviyededir, ancak etkilenmeyeceğinizi varsayamazsınız. Bu baharda yaşadığınız duruma hazırlanmak için herkesin yeni bir hafızası var" diyen Lena Hallengren, özel bir seviyemiz olmadığını, ancak yeni salgınlara hazırlıklı olacağına vurgu yaptı.
İsveç Halk Sağlığı Kurumu salgını ve bunun İsveç'e etkilerini hafife aldı. Daha kötü bir senaryoyu hesaba katmalılar mı sorusu üzerine: Hallengren, "En olası senaryoyu bulmaya çalışırlar, ancak bunu nasıl gördüklerine cevap vermeleri gerekir. Kendileri, bu kadar hızlı artışa şaşırdıklarını söylüyorlar. Ancak hazırlık yapmak istemedikleri için değil, bu, salgın hastalıklarla çalışan herkesi şaşırtacak gibi görünen bir virüs, çünkü yine çok hızlı bir şekilde hızlanıyor" yanıtı verdi.
"Elinizdeki sonuçlarla ne yapmanız gerektiğini söylemek elbette daha kolay. Mevcut araştırmalara ve gerçeklere dayanarak mümkün olan en iyi tahmini yaptıklarını varsayıyorum" dedi.
Ulusal kısıtlamalar azaltıldı. Yerel olarak daha sıkı tavsiyeler getirildi
Eylül ayı sonunda huzurevleri üzerindeki yasaklama emri kaldırıldı. Ekim ayının sonunda hükümet, etkinliklerde seyirci tavanını 50'den 300'e çıkarmaya karar verdi. Bir gün önce Uppsala, ciddi korona durumu nedeniyle yerel kısıtlama kararları aldı. Üç hafta içinde, 21 bölgeden 14'ü yerel konseyleri sıkılaştırdı ve bölge sakinlerine yalnızca hane içinde sosyalleşmeleri mesajı verildi.
Nasıl sonuçlandığına bağlı olarak kısıtlamaları hafifletmek doğru muydu?
"Enfeksiyon yayılımımızın, rutinlerimizin ve güvenli ziyaret rutinlerimizin az olduğu bir durumda, bunlara rağmen yaşlıların ev ortamında ziyaret edilmemesi gerektiğini söylemek mümkün değildir. Ancak şu anda enfeksiyonun yayılmasının arttığı farklı bir durumda olduğumuz açık.
O zamanlar olumlu bir gelişme yaşadık, ancak sonbaharla birlikte durum çok hızlı değişti. Bir şeyin olacağını bilmiyorsanız, insanların özgürlüğünü, hareketliliğini ve amaç uğruna iş yapma kabiliyetini kısıtlayamazsınız. İşlerin yanlış yöne gittiğini görür görmez harekete geçeriz" ifadeleri kullandı.
