Ekonomist ve bazı uzmanlara göre, İsveç yakın tarihte görebileceği en büyük zorluklarla karşı karşıya. Kış aylarında elektrik kesintileri, yakın gelecekte su problemleri ve İsveç'te iç piyasa için üretilen sebze yetiştiriciliği ve hayvancılık konularında sorunlar görünüyor.
Tüm bu problemlerle birlikte artan ve artmaya devam edeceği öngörülen fiyatların hanehalkına ekonomik darbesi en önemli farktör olarak öne çıkıyor.
SEB'in özel ekonomisti Américo Fernández, maliyet artışları nedeniyle yeme içme konusu vatandaşları zorlayacak başlıca unsur olarak ifade ediyor.
İklim değişikliği ve Rusya'ya yönelik yaptırımlar, İsveç'in şu anda çeşitli alanlarda ciddi bir kıtlık içine sürüklendiği ve zor bir kışı geçirme riskini almasındaki başlıca faktörlerdir.
Sorunların yaşanacağı kalemler arasında su bile bulunuyor.
Svenskt Vatten CEO'su Pär Dalhielm, son yıllarda yazların sıcak olması, kışların daha az kar yağışı ve daha az kar erimesiyle birlikte iklim değişikliklerinin, yeraltı suyunun kışa kadar birikmediği anlamına geldiğini belirtti.
Dalhielm, "Biraz endişeliyiz. Daha fazla yağış veya karla birlikte büyük değişiklikler olmazsa, gelecek yıl için daha fazla kıtlık yaşayabiliriz" ifadeleri kullandı.
İklim krizi ve küresel etkenlerin vatandaşları zor seçimler yapmaya zorlayabilir.
Dalhielm, olası su kıtlığı durumunda kime ve nereye öncelik verilecek, hangi kurumlara su kesintisi olmaması için önlem alınacak, hastane ve benzeri alanlarda su kesintisi olursa problemlerin daha da büyüyeceğine işaret ederek, su kıtlığının hayati bir konu olduğunun altını çizdi.
Karanlıkta bir kış geçirilebilir
Özellikle elektrik konusunda, Ringhals nükleer enerji santralinin durdurulması ile ilgili alınan kararın bir sonucu olarak, bu kış İsveç elektrik şebekesinde kesinti riski daha da artıyor.
İsveç'te ilk kez elektrik kesintileri görülmemiş sıklıkta yaşanabilir.
"Gördüğümüz şu ki, daha fazla elektrik ithal etmemiz mümkün olmayabilir. Bu nedenle, etki eksikliği riskinin düşükten gerçek riske geçtiğini değerlendirdiğimiz bir durumdan çıktık" yorumu yapan Svenska kraftnät stratejik operasyon müdürü Erik Ek, "bu durum, bu kış elektrik kullanıcılarının bağlantısını kesmek zorunda kalabileceğimiz anlamına geliyor" dedi.
"İsveç domatesi ve salatalığı yok"
Elektrik eksikliği ürün yetiştiricileri açısından suyun seralara ulaşımını ve sulama işlemlerini sekteye uğratır. Bu da ürün azlığı nedeniyle vatandaşa maliyet oluşturur.
Elektrik kesintilerinden en fazla etkilenmesi beklenen çiftçi grubu:
Ulusal Çiftçiler Birliği, LRF'nin başkanı Palle Borgström, olası elektrik kesintilerinin çiftçilere bir darbe olacağını, tarım ve hayvancılık alanlarında ürün yetiştirmenin mümkün olmayacağının altını çizerek, risklerin büyük olduğuna dikkat çekti.
Elektriğin kesilmesine ek olarak, sonbahar ve kış aylarındaki belirsiz elektrik fiyatları da seracılık sektöründeki birçok üreticinin bu kış kapalı kalma kararı almasına neden oldu.
Borgström, "İsveç domatesi ve salatalığının eskisi kadar olmadığı hemen fark ediliyor, ithalata güvenmek zorunda kalacağız" dedi.
"Harcama çılgınlığı"
Elektrik, gıda ve yakıt fiyatlarının artmasıyla birlikte birçok İsveçlinin ekonomisi de sarsılabilir.
SEB maliyet artışı konusunda uyardı.
Bir villada yaşayan iki çocuklu ortalama bir aile, bu yıl geçen yıla göre 80.000 SEK daha fazla maliyetle karşı karşıya.
Güney İsveç'te iki çocuklu bir aileyseniz veya İsveç'in kuzeyinde yaşıyorsanız büyük bir fark vardır. SEB'in özel ekonomisti Américo Fernández, güneyde bunun biraz daha zor olacağını söylüyor.
Stokçuluk büyük risk!
Toplum arasında kıtlık endişesi nedeniyle alışveriş duygusu tetiklenebilir ve bu da stok çılgınlığını beraberinde getirerek, piyasa beklentilerini zorlayabilir.
Fernández, herkesin aynı anda harcama çılgınlığına gitmeyeceğini söylerken, kaçınılması zor bir durum olduğununda altını çizdi.
Günlük tüketim üretinlerinde veya gıda fiyatları daha pahalı hale gelecek. Bu pahalılık öğrencileri, emeklileri ve çocuklu aileleri, kısacası toplumun tüm katmanlarını etkileyecektir.
Halka tavsiye
Peki, kıtlık riskine karşı halk ne yapmalı, nasıl hareket etmeli? Sorusu üzerine:
Américo Fernández, kendisine göre pek de mümkün olmayan bir tavsiye veriyor.
- Mali durumunuzu ve ekonomik stres testi yapın. Mali açıdan en savunmasız olduğunuz yeri belirleyin. Değişken ipotek faizi mi, elektrik sözleşmesi mi yoksa gıda kalemlerinde çok mu fazla? Bunu tespit ederseniz, maliyeti düşürmek için eldeki araçları kullanmak çok daha kolaydır.
Pär Dalhielm'e göre enerji ve su sorunu el ele gidiyor. Geceleri hem enerji hem de su üretimine daha az yük biner.
- Suyu israf etmemek herkes sorumluluk almalıdır. Geceleri yıkanın, dişlerinizi fırçalarken musluğu kapatın ve yağmur suyunu toplayın.
Gıda krizi durumunda, Palle Borgström kişinin elde olan ve bulunabilirliğe uyum sağlaması gerektiğine inanıyor.
