İsveç'te yeni tesisler kuran ve İsveç üzerinden Avrupa pazarına daha etkin dağıtım yapması için İsveç hükümetinin e-ticaret devi Amazon'a sağladığı ekonomik destek dudak uçuklatan türden. 2017 yılında hükümette görev alan üç bakanının imzasını taşıyan mektupta şirketin İsveç'e gelmesi için devletin gereken her türlü desteği vereceği yazıyor.

Daha önce Facebook ve Google'nin İsveç'e yatırım yapması içinde benzer destekler sağlayan İsveç, Amazon içinde benzer girişimde bulundu. Uzun uğraşlar sonunda Amazon İsveç'te 15 bim metrekarelik bir lojistik üs ve üç orta ölçekli sunucu kurdu. Ancak bu yerlerin kurulumunda İsveç'in büyük ekonomik desteği olduğu ortaya çıktı.

Amazon'a yazılan ve üç bakanın imzasını taşıyan mektupta: “Açıkça söylemek gerekirse, başkalarının geri adım attığı bir zamanda ilerlemek istiyoruz. Bu nedenle, şirketinizin buraya gelmesini ve harika iş ortamımızdan yararlanmasını kolaylaştıracağız" denildi.

Mektup metninde devlet şirketin İsveç'e gelmesi için gereken her türlü ekonomik destek ve kolaylığı sağlamaya hazır olduğunu yazıyor.

Amazon'un e-ticareti İsveç'te kuruluyor ve buna ek olarak şirket, Mälardalen'de her biri orta ölçekli bir şehir düzeyinde olan 100 MW kadar elektrik çekmesi beklenen üç büyük sunucu tesisi kurdu.

Kurulan tesisler yüksek güvenlikle korunuyor.

Medya Amazon'un Eskilstuna'nın dışındaki Kjula'da yeni inşa edilen sunucu tesisine yaklaşıldığında, bir çalışan dışarı çıkıyor ve İl Yönetim Kurulu'na göre olmasa da fotoğraf çekmenin yasak bildiriyor ve medyanın yaklaşmasına izin vermiyor.

Facebook, Luleå'da iki büyük sunucu tesisi inşa etti ve Google, Avesta'da bina inşa etme çalışmalarını sürdürüyor.

140 milyon devlet hibesi

Ancak sunucu tesisleri İsveçli vergi mükellefleri için ücretsiz değil:

Facebook, İsveç Hazinesinden toplam 140 milyon SEK tutarında kuruluş desteği aldı.

Hükümet, BT devlerinin sunucu tesisleri için elektrik vergisini yüzde 97 oranında düşürdü. Karar, İsveç'teki sıradan bir ev sahibinin dünyanın en zengin şirketlerinden bazılarının ödemek zorunda olduklarından 90 kat daha fazla elektrik vergisi ödediği anlamına geliyor.

Amazon, Google ve Facebook, kârlarını vergi cennetlerini çarparak ortaya çıkarılan birçok önemli incelemede bulundu. Buna bir örnek, İsveç arama pazarının yüzde 90'ına sahip olan ve yılda en az 5,5 milyar SEK kazanan, ancak IRM ölçüm enstitüsü ve Breakit sitesine göre İsveç'te yalnızca 630 milyon SEK bildiren bir Google var.

İsveçli bakanların mektubunun arkasında, İsveç'in ağır temel endüstrinin yerini dijital endüstrilerin aldığı dünya çapında bir BT ülkesi olacağına dair siyasi bir umut vardı.

30 bin istihdam vaat ediliyor

Politikacılar daha fazla iş umuyorlar.

Bugünün İçişleri bakanı, 2016 yılında Ticaret ve Sanayi Bakanı olan Mikael Damberg o dönemde verdiği bir demeçte, "Birkaç uluslararası şirketi bizzat aradım ve İsveç'in daha fazla veri merkezine sahip olma konusundaki ilgisini ve aynı zamanda büyük bir rol oynadığını düşündüğüm yılın başında uyguladığımız elektrik vergisindeki değişikliği anlattım" demişti.

Sunucu tesisleri sektörüne bağlı iş sayısı ile ilgili olumlu hesaplamaları ve rakamlar, sunucu tesisleri sektörüne yatırım yapmaya karar verdiklerinde belediyeler ve diğer yetkililer için kararlarda temel olarak kullanılmıştır.

İsveç'te yabancı sunucu tesisleri kurma çalışmalarını yürüten bir yarı devlet kuruluşu olan Business Sweden, 2025 yılına kadar sektörde yaklaşık 30 bin yeni istihdam vaat ediyor ve bu bilgi kuruluşun kendisi tarafından Boston Consulting Group, BCG'den alınan bir rapora dayanıyor.

Ancak üç yıl sonra, işlerin umulduğu kadar olmadığı açık.

Facebook'un sunucularında sadece 56 çalışan var

Facebook Luleå'da bir dev sunucu tesisi daha inşa etmesine rağmen, İsveç'teki BT devinin sunucu tesislerinin arkasında bulunan yan kuruluş Pinnacle AB'nin son yıllık rapora göre sadece 56 çalışanı bulunuyor.

56 çalışan ve 140 milyon kronluk kuruluş destek, Facebook'un her çalışan için 2,5 milyon kron devlet desteği aldığı anlamına geliyor.

Luleå'daki Facebook'ta çalışanlar toplu sözleşmeler kapsamında değiller. Unionen sendikasının defalarca girişimine rağmen, şirket sözleşmeleri imzalamayı reddediyor.

Unionen'deki BT anlaşmasından sorumlu merkezi ombudsman Ia Hamn, "Facebook toplu sözleşmelere aykırıdır. Onları ziyaret ettik ve onlarla konuştuk" diyerek, tüm girişimlerine rağmen şirketin sözleşmeye yanaşmadığını ve bunun kendileri için iyi bir şey olmadığını söylüyorlar ifadeleri kullandı.

Bu şirketler İsveç'te işe eleman almak yerine çoğu çalışanını da yurtdışından getiriyor.

İsveç Göçmenlik Dairesinden elde edilen belgelere göre, Google, Amazon ve Facebook'un İsveç'te çalışacak AB dışındaki kişiler için 228'den fazla çalışma izni başvurusunda bulunduğu görülüyor ve bu çalışanların hepsine de onay verildiği görünüyor. AB içinden ne kadar çalışanın geldiğine dair de her hangi bir bilgi yok. Ancak çok az İsveçlinin bu şirketlerde çalışma fırsatı bulduğu ve bunlarında İsveç'teki sendika kuralları dışında özel sözleşmelerle çalıştırıldığı görülüyor.

İsveç'in vatandaşın vergilerinden bu şirketlere aktardığı rakamlarla ilgili bazı kaynaklarda onlarca milyar kron olarak görülüyor.

Bazı uzmanlara göre, bu şirketler İsveç'i sömürüyor.

Editör: İsveç Gündemi