Haber: Deniz Emiroğulları
Dr. Muhittin Taylı, bugün 6 bin metrekare ile hizmet veren ve 2017 yılında 2 bin 500 süpermarket arasından “Yılın Marketi” ödülünü alan Matvärlden Veddesta isimli süpermarketin sahibi ve CEO’su. İsveç’te 25 yıldır ticaretle uğraşan Taylı, aslen bir tıp doktoru. 25 yıl boyunca İsveç’te çeşitli süpermarketleri işletirken, ki bu süpermarketlerin hepsi bugün ulusal zincirler haline gelmiş durumda, perakende sektörünü gözlemleme imkanı bulmuş ve bu gözlemlerinden yola çıkarak bir süpermarket açma girişiminde bulunmuş. Kendisine bu fikrin nereden çıktığını ve Matvärlden Veddesta’yı sorduğumda şunları belirtiyor: “İsveç’e eşim dolayısıyla geldim ve neredeyseuğraştığım tüm işlerin ana kalemi perakende oldu. Bugüne kadar birlikte çalıştığım tüm marketler etnik kökenli göçmenlerin yaşadığı lokasyonlarda bulunan marketlerdi ve bu yüzden çeşitli etnik kökene sahip olan tüketicilerin alışveriş alışkanlıklarını gözlemleme fırsatı buldum. Bunun yanında aynı işte çalıştığımız diğer İsveçli arkadaşlarımızla çeşitli kıyaslamalar yapma fırsatım da oldu. Daha sonra bir ulusal zincirin içinde 4 yıl yönetim kurulu üyeliği yaptım. Masanın öbür tarafında işlerin nasıl döndüğünü, nasıl yönetildiğini öğrendim. Tabii bir de uzun yıllar boyunca dünyanın dört bir tarafından ithalat yaptık; gıda ithalatı da yaptık, Kuzey’de zincir marketlere ve yerel marketlere farklı mallar da sattık. Kısacası her daim kendimizi geliştirmeye çalıştık ve her iki kültürde de olmaya çalıştık. Yaptığımız en önemli gözlem ise şudur ki; İsveç’e ve tüm Avrupa’nın göçmen tarihine baktığımızda, göçmenlik artık bir olgunluk seviyesine gelmiş durumda. Son 20 yıldır seyahat alışkanlıkları da o kadar değişti ki, insanlar, farklı ürünleri farklı halleriyle görmek istiyorlar. Biz de bunun bir fırsat olduğunu düşünerek böyle bir platform oluşturduk.”
“Matvärlden Veddesta emeklerimizin karşılığı”
Bugünkü haliyle Matvärlden Veddesta, sadece gıda ürünlerinin satışını yapıyor. 22 ülkeden gıda ürünü sattıklarını belirten Taylı, tüm ülkelerden insanlara hitap etmek istediklerini belirtiyor. Ayrıca market içinde restoran ve fırın bölümleri de mevcut. Bu marketin emeklerinin karşılığı olduğunu belirten Taylı, sözlerine şöyle devam ediyor: “Matvärlden Veddesta son derece modern çizgilerle oluşturulmuş bir market. Son derece de başarılı ilerliyor. Diğer marketlerimizi de aynı çizgiye yaklaştırıyoruz. Toplamda 10 market açmayı planlıyoruz fakat ilerde franchise sistemiyle ilerleyip ilerleyemeyeceğimize dair net bir şey söyleyemem. Ama bu 10 marketle yıllık 450-500 milyon euro değerinde bir ciro hedefimiz var.”
Kolay olmasa gerek başka bir ülkenin sektör dinamiklerini gözlemleyip, içselleştirip, bunu aksiyona çevirmek. Dr. Muhittin Taylı’ya İsveç’te kazandıkları ödülü sorduğumda ise bu ödülün emeklerinin karşılığı olduğunu söylüyor ve şöyleekliyor: “Yaptığımız bu işin Avrupa’da veya diğer ülkelerde bu işi yapan göçmen ve Türk kökenli insanlara örnek olmasını arzu ediyoruz. Bu anlamda çeşitli konferanslarda, tanıdığımız insanlar aracılığıyla herkese bu mesajı vermek istiyoruz. Yaşadığımız ülkelerde çok büyük potansiyeller var aslında, sadece bu ülkelere farklı bakış açılarıyla yaklaşmamız gerekiyor. ”
“Türk marketlerinin ürün çeşitliliği Avrupa’ya göre yeterli değil”
Perakende sektörünün içinde olanlar için hep merak edilen bir konudur aslında diğer ülke pazarlarıyla Türkiye pazarının arasındaki farklar. Taylı’ya Türk marketlerinin gelişimiyle Avrupa’yı kıyaslamasını istediğimde şunları söylüyor: “Materyal anlamında ben Avrupa’daki marketlerin daha öncü yapılara sahip olduğunu düşünüyorum. Türkiye’deki marketler de teknolojik gelişmeleri takip etmeye çalışıyorlar fakat ortaya çıkan bu farklar piyasadaki taleple ilgili tabii ki; Türkiye zenginleştikçe talep o tarafa daha da yaklaşacak diye düşünüyorum. İkinci bir konu, ürün çeşitliliği Avrupa’ya göre yeterli değil. Örneğin, bizim marketimiz sadece gıda alanında 26 bin kalem ürüne sahip. Fakat Türkiye’ye baktığımızda bugün en büyük market bile 18-20 bin ürüne sahip. Bu anlamda Türk gıda pazarının gidecek uzun bir yolu var. Tabii ki Avrupa’daki marketlerin bu durumu 1 veya 2 yıllık süreçler değil. Bu işe girdiğinizde uzun dönemli olduğunu bilerek tüm boyutlarını düşünmeniz gerekiyor. Benim en büyük tavsiyem şudur ki, her ne yapıyorsanız en iyisini istemeniz. Çünkü marketler güçlendikçe, ekipman üreticileri ve tedarikçiler de güçlenecektir.”
Son olarak, Muhittin Taylı’ya son yıllarda hızlı bir ivme yakalayan e-ticareti soruyorum, çünkü e-ticaret artık gıda alışverişlerimizin de değişmez bir parçası. Matvärlden Veddesta’nın İsveç pazarındaki konumlanması dolayısıyla e-ticaret altyapılarını hazırladıklarını belirten Taylı sözlerine şöyle devam ediyor: “E-ticaretin önümüzdeki 2-3 yılda daha da olgunlaşmasını öngörüyorum. Tabii ki marketlerin e-ticareti göğüsleyebilmek için farklı anlamda yapılanmaları lazım, aslında daha eğlenceli platformlara dönüşebilirler. Bunu uygulayan marketlerin geleceğin rekabet unsurları yaratacağını düşünüyorum.”
