Avrupa Birliği genelinde en az 9 ülkede eczaneler, iyot tabletlerine yönelik talepte bir artış gördüklerini belirtiyor.
Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, Fransa'nın diğer tıbbi ürünlerin yanı sıra olası bir nükleer kaza durumunda Ukraynalıların korumasına yardımcı olmak için bu ülkeye iyot tabletleri gönderdiğini dile getirdi.
Nükleer tıp uzmanları, hapların sadece halk sağlığı uzmanlarının rehberliğinde alınması gerektiğinin altını çiziyor.
Belga'nın Belçika Eczacılar Birliği'ne dayandırdığı haberine göre, nükleer savaş korkusuyla eczanelere akın eden Belçikalılar, ücretsiz verilen iyot tabletlerinden bir günde 32 bin adet aldı.
Benzer korkularla yaşanan talep artışı Finlandiya ve Hollanda için de geçerli.
Hatta bu ülkelerdeki bazı eczanelerin stoklarındaki iyot ilaçları tükendi.
Finlandiya Eczacılar Birliği, ellerinde bol miktarda ilaç olduğu için tabletlerin stoklanmasına gerek olmadığı açıklamasında bulundu.
Orta Avrupa'da da iyot satın alma telaşı var.
Hapa olan yoğun rağbet, Ukrayna ile sınır komşusu olan Polonya ve Romanya'nın yanı sıra Çek Cumhuriyeti, Hırvatistan ve Bulgaristan'da da görülüyor.
Bulgaristan Eczacılar Birliği Başkanı, geçen çarşamba günü yaptığı açıklamada, "Bulgar eczaneleri son altı günde bir yıl boyunca sattıkları kadar iyot hapı sattı." diye konuştu.
Aynı yetkili, "Bazı eczanelerin stokları şimdiden tükendi. Yeni sipariş verdik ama korkarım onlar da çok uzun sürmeden bitecek" değerlendirmesinde bulundu.
İyot tableti neye yarıyor?
Nükleer bir kazada veya patlamada radyoaktif iyot havaya yayılabiliyor ve kirli hava teneffüs edildiğinde ya da yiyecek ve içecek vasıtasıyla alındığında radyoaktif iyot tiroit bezlerine yerleşebiliyor.
İyot tabletleri tiroit bezini radyoaktif iyotlara karşı koruyor ve tiroit kanseri riskini azaltıyor.
Norveç Radyasyon ve Nükleer Güvenlik Kurumu'na göre, nükleer bir kaza durumunda tiroid kanseri geliştirme riskini azaltmak için iyot tabletleri alınabilir.
Bu arada iyot tabletleri yalnızca radyoaktif iyotlara karşı koruyor, diğer radyoaktif maddelere karşı koruma sağlamıyor.
Tabletlerin mutlaka sadece yetkili makamların tavsiyesiyle kullanılması gerekiyor.
Japon yetkililer, 2011'de hasar gören Fukushima nükleer santrali civarındaki vatandaşlara iyot ilaçları almalarını tavsiye etmişti.
ABD Nükleer Düzenleme Komisyonu (NRC) da ilacın "çok özel bir koruma" olduğuna dikkati çekiyor.
NRC'ye göre, 'radyolojik acil bir durumda boşaltım en etkili koruyucu önlem' olarak öne çıkıyor.
İyot tabletleri şimdi alınmalı mı?
Uzmanlar, bir olay durumunda nükleer tesisin 15 ila 20 km yakınında yaşayan vatandaşlara dağıtılan iyotun, şu aşamada gerekli olmadığını belirtiyor. Keza ilaç, olası nükleer savaş durumunda da işe yaramıyor.
Groningen Üniversitesi'nden radyasyondan korunma uzmanı Dr. Hielke Freerk Boersma euronews'e verdiği demeçte, iyot tabletlerinin nükleer bombaların etkilerine karşı ne ölçüde etkili olacağının tartışılabileceğini dile getirdi.
Dr. Boersma, "Nükleer patlamaların doğrudan etkileri felaket olacaktır. Nükleer serpintilerin muhtemelen baskın olacağı uzak mesafelerde, radyoaktif kontaminasyon kesinlikle sadece radyoaktif iyottan kaynaklanmayacaktır. İyot tabletlerinin gereksiz kullanımı olumsuz sağlık etkilerine yol açabilir, ancak bu etkilerin ortaya çıkma ihtimali oldukça düşük" diye konuştu.
Belçika Federal Nükleer Kontrol Ajansı (FANC) da tabletleri gereksiz yere kullanmama konusunda uyarıda bulundu.
Kurumun Twitter hesabından yapılan açıklamada, Ukrayna'daki mevcut durumun tablet almayı gerektirmediği belirtildi.
Ayrıca açıklamada, eczanelerde ücretsiz olarak dağıtılan bu ilaçların ancak özel durumlarda ve sadece yetkililerin tavsiyesi üzerine alınması gerektiğinin altı çizildi.
