Şu ana kadar 44 potansiyel aşı klinik, 92 aday ise klinik öncesi denemelerde test ediliyor. Klinik deneylerde son aşamaya varıp onaylanmaya en yakın olan 16 aşı adayı bulunuyor.
Geçmiş deneyimlere bakıldığında, bir aşının geliştirilmesinin yıllar sürdüğü bilinse de 5 koronavirüs aşısı sınırlı kullanım için ulusal çapta onay almış durumda. Bilim insanları ise aşı çalışmalarının aceleye getirip ülkeler arası yarışa çevrilmesinin tehlikesini her fırsatta tekrarlıyor.
Loading...
Kısmen onaylı 5 aşı
- Çin merkezli CanSino Biologics adlı ilaç firması Biyoloji Enstitüsü ile ortaklaşa bir çalışma yürüterek geliştirdiği aşı için, henüz 3'üncü faz denemeleri tamamlanmadan Çin Ordusu'ndan 25 Haziran'da onay aldı. Firma askerler için aşının zorunlu olup olmayacağı bilgisini paylaşmadı. New York Times'da yer alan habere göre aşının 3'üncü faz klinik denemeleri ağustos ayında Suudi Arabistan, Pakistan ve Rusya'nın da aralarında olduğu bir kaç ülkede başlandı.
- Rusya'da Gamaleya Enstitüsü'nün ürettiği ve tanıtımını Rus lider Vladimir Putin'in yaptığı Sputnik V adlı aşının onay alması uluslararası tartışma yaratmıştı. Aşının güvenilirliğine yönelik açıklamalardan geri adım atan Moskova, onayın ancak 3'üncü fazın başarısına bağlı olduğunu duyurdu. Aşının son testleri Rusya'nın yanı sıra Belarus, Birleşik Arap Emirlikleri ve Venezuela gibi ülkelerdeki gönüllüler üzerinde yapılıyor.
- Koronavirüsün ilk görüldüğü kent Wuhan'daki Biyolojik Ürünler Enstitüsü'nün geliştirdiği, deneme aşamalarını ise Sinophram adlı firmanın yönettiği aşı Çin'in yanı sıra Birleşik Arap Emirlikleri'nden de sağlık görevlilerine verilmek üzere kısmen onay aldı.
- Sinopharm ayrıca, Pekin Biyolojik Ürünler Enstitüsü'nün geliştirdiği aşı adayınında klinik denemelerini üstlendi. Arjantin ve BAE'deki faz 3 deneylerinin ardından diğer aşı gibi, sınırlı sayıdaki kişilere verilmek üzere Çin ve BAE'de onaylandı.
- Çin merkezli diğer bir firma, Sinovac Biotech'in ürettiği CoronaVac adlı aşının son klinik deneyleri Türkiye, Brezilya ve Endonezya'da yapılırken, Çin'de kısıtlı olarak kullanılmak üzere onaylandı. Sinovac Mart 2021'de tedarik etmek üzere Endonezya ile 40 milyon doz için el sıkıştı.